خانه‌تکانی (فارسی تاجیکستان: جارو‌بندان) یکی از آیین‌های نوروزی است که مردم اکثر مناطقی که نوروز را جشن می‌گیرند، به آن پایبندند.

در این آیین، تمام خانه و وسایل آن در آستانه نوروز گردگیری، شستشو و تمیز می‌شوند. این آیین در کشورهای مختلف از جمله ایران، تاجیکستان، افغانستان و جمهوری آذربایجان برگزار می‌شود.

مراسم خانه‌تکانی احتمالا نشات گرفته از این عقیده است که فروهرها سالی یک بار در آستانه فروردین ماه که ماه فروهرها است، در رستاخیزی به خانه بازمی‌گردند. در این زمان اگر خانه را پاکیزه و آراسته ببینند شاد شده و برای برکت خانه و شادکامی خانواده دعا می‌کنند.

این مقاله دارای 6 بخش است که در 2 پارت خدمت شما عزیزان ارائه می‌شود. این 6 بخش عبارتند از:

  • برنامه‌ریزی برای خانه‌تکانی
  • تمیز کردن سرویس بهداشتی
  • تمیز کردن آشپزخانه
  • تمیز کردن اتاق خواب‌ها
  • خانه‌تکانی فضای داخلی خانه
  • کارهای نهایی در خانه‌تکانی

در پارت اول به توضیح جامع 3 بخش ابتدایی و در پارت دوم به توضیح جامع 3 بخش انتهایی پرداخته شده است.

برنامه‌ریزی برای خانه‌تکانی


زمان مورد نیاز و میزان نظافت مورد انتظار را تعیین کنید

اولین کاری که باید قبل از شروع به خانه‌تکانی انجام دهید، برنامه‌ریزی است. برنامه‌ریزی از این جهت که تعیین کنید چه میزان نظافتی مد نظرتان است و برای آن چقدر زمان نیاز خواهید داشت.

داشتن برنامه‌ریزی به شما کمک می‌کند تصمیم بگیرید که چگونه برنامه خانه‌تکانی خود را تنظیم کنید. در این برنامه‌ریزی در مورد کارهایی که می‌توانید انجام دهید، زمانی که دارید و چه حسی به شما دست می‌دهد، با خود صادق باشید.

  •  لیست خود را به ترتیب بنویسد و از بالا به پایین شروع به کار کنید. مسلما دوست ندارید ابتدا جارو بزنید سپس خرده‌ نان‌ها را از روی میز تمیز کنید. یا گردگیری کنید و سپس وسایل را بتکانید. اگر وقت زیادی ندارید، ابتدا با جمع کردن ریخت و پاش‌ها شروع کنید و از همانجا راه خود را برای انجام کارهای جدی‌تری ادامه دهید.
  • افرادی که نسبتا پرمشغله هستند، بهتر است که هر روز کمی کار کنند تا کارها جمع نشوند. همچنین چندین بار در ماه روزی برای تمیزکاری خانه داشته باشید.
  • قسمت‌هایی از آشپزخانه را که در معرض چربی و جرم قرار داشته و نیاز به نظافت منظم اما کمتری دارند، نظیر بالای کابینت‌ها و فن آشپزخانه، هر از گاهی چک کنید. تمیز نگه داشتن قسمت‌های اصلی آشپزخانه کار راحتی است اما جرم و چربی بیشتر در مناطق مذکور جمع می‌شوند که گرد و غبار و حشرات را به خود جذب می‌کنند.

یک چک لیست جهت خانه‌تکانی تهیه کنید

با تهیه چک لیست بدانید که از کدام کجا قصد شروع کردن و در کجا قصد به پایان رساندن خانه تکانی خود را دارید. این کار به تسریع روند خانه‌تکانی و اطمینان از عدم دوباره‌کاری کمک خواهد کرد، به خصوص اگر بیش از یک نفر مشغول نظافت باشند.

  • با در دست داشتن پک لیستی که تهیه کرده‎‌اید زمانی که به بخش تمیزکاری برسیم، می‌توانید بدون معطلی و به ترتیب کار خود را شروع کنید.
  • به نحوی برنامه‌ریزی کنید که بتوانید کف تمامی اتاق‌ها را به طور همزمان جارو کنید، تی بکشید و بخار بکشید. (و به این ترتیب آب گرم شما سرد نمی‌شود) بنابراین نیازی به رفتن از یک کار به سراغ کار دیگری نیست که بعدا مجددا بخواهید کارهای تکراری را انجام دهید.

در خانه‌تکانی تقسیم وظایف کنید

اگر با افراد دیگری زندگی می‌کنید، تمیز کردن خانه نباید منحصرا مسئولیت شما باشد. شاید مجبور باشید با تنظیم یک برنامه چرخشی نظافت، مسئولیت نظارت بر این کار را به عهده بگیرید اما خیلی بهتر از این است که به تنهایی کل کار نظافت را انجام دهید.

  • اطمینان حاصل کنید که وظایف تعیین شده متناسب با سن هستند – به عنوان مثال کودکان می‌توانند اتاق خواب خود را مرتب کنند، نوجوانان می‌توانند گاراژ یا حمام را تمیز کنند. تمیز کردن این نقاط از خانه را نیز در برنامه خود بگنجانید، شاید ماهانه یا هر چند ماه یک‌بار مسئولیت تمیز کردن آن را به یکی از اعضای خانواده بسپارید.

تمیز کردن سرویس‌های بهداشتی


تمیز کردن توالت

تمیز کردن توالت هرگز جزو کارهای دلخواه نبوده و نیست. بنابراین بهتر است در اسرع وقت به انجام آن اقدام کنید تا بیشتر از این با فکر کردن به آن خودتان را شکنجه نکنید.

یک جفت دستکش لاستیکی بپوشید تا دستان خود را از جرم و باکتری در امان نگه دارید.

مطمئن شوید دستکش‌هایی که استفاده می‌کنید جدا از دستکش‌های ظرف شستن شما باشد. شاید این جمله از نظر شما بدیهی به نظر برسد اما باید گفت هستند افرادی که برای تمیز کردن هر مکانی تنها از یک جفت دستکش لاستیکی استفاده می‌کنند.

با یک اسفنج و آب داغ توالت را شروع به شستن کنید تا همه چیز از بین برود. در حالی که به سمت شستن کاسه توالت پیش می‌روید اجازه دهید آب داغ تمای سطوح توالت را خیس کند.

  • پس از خیس خوردن سطوح توالت، جرم‌گیر را درون داخل کاسه توالت و اطراف لبه‌ها بریزید. لبه‌های داخلی را فراموش نکنید. اجازه دهید جرم‌گیر یک دقیقه کامل روی سطوح بماند. سپس با یک برس توالت شروع به تمیز کردن کنید. . پس از اتمام کار، سیفون را بکشید.
  • وقتی کارتان با کاسه توالت تمام شد، دوباره به سطوح بیرونی برگردید. بر روی آن‌ها اسپری ضدعفونی‌کننده اسپری کنید. سپس با یک پارچه یا دستمال کاغذی،  سطوح را تمیز و خشک کنید.

تمیز کردن دوش و وان

دوش‌های حمام  به دلیل جرم‌گیری سریع، بسیار بدنام هستند. این کار به یک تمیزکننده دوش، یک برس و البته اندکی زور بازو نیازمند است.

اگر تمیزکننده دوش ندارید، استفاده از مایع ظرف‌شویی یک روش عالی برای خلاص شدن از شر کثیفی‌های کف وان است. مایع ظرف‌شویی همانطور که به خوبی چربی‌های ظروف را از بین می‌برد، به خوبی نیز از پس اینکار بر می‌آید.

سپس تمیز کردن را طبق معمول با لیسول یا سایر پاک‌کننده‌های ضد باکتری ادامه دهید.

  • از واکس اتومبیل روی دوش‌ها استفاده کنید تا مدت زمان بیشتری تمیز بمانند. البته دقت کنید برای کف وان از آن استفاده نکنید؛ زیرا باعث لغزندگی سطح می‌شود که ممکن است خطرناک باشد. برای تمیز کردن شیشه‌ها از نصف فنجان آمونیاک و 8 قطره مایع ظرف‌شویی در یک گالن آب استفاده کنید. این مقدار برای کل شیشه‌ها کفایت می‌کند.

تمیز کردن روشویی

تمیز کردن سینک‌ها اکثرا جزو وظایف سنگین بشمار می‌روند، چرا که قبل از اینکه سراغ هرگونه پاک‌کننده و جرم‌گیری بروید، باید مطمئن شوید که برای سطح سینک مناسب هستند و آسیبی به آن وارد نمی‌کنند.

پس از اطمینان از این امر، پاک‌کننده را بر روی سینک اسپری کنید. آن را برای یک دقیقه رها کنید تا شروع به خوردن باکتری‌ها و قارچ‌ها کند. سپس با یک اسفنج محکم و کمی زور بازو شروع به سابیدن کنید.

هنگامی که سینک کاملا براق و تمیز شد، آن را با آب گرم بشویید. در انتها با یک پارچه یا دستمال کاغذی تمیز، آن را خشک کنید.

  • اگر بر روی سینک لکه‌هایی وجود دارد که در مقابل پاک شدن مقاومت می‌کنند، بهتر است برای پاک کردن آن‌ها از برس استفاده کنید. یک برس سیمی (همانند برسی که برای تمیز کردن دوش استفاده کردید) مناسب است.

تمیز کردن شیشه‌ها و آینه‌ها

معمولا تصور می‌شود که پاک‌کننده‌های شیشه کار تمیز کردن را انجام می دهد. در حقیقت، این پاک‌کننده‌ها برای جلوه دادن به شیشه‌ها و درخشان کردن آن‌ها ساخته شده‌اند نه برای پاک‌کردن آن‌ها. در واقع این نوع پاک‌کننده‌ها جایگزینی برای محلول آب صابون نیستند، به خصوص اگر آینه شما کاملا کثیف باشد.

در ادامه مراحل تمیز کردن پنجره‌ها و آینه‌ها آورده شده است:

  • ابتدا شیشه‌ها را با محلول آب گرم یا داغ و صابون به کمک دستمال، اسفنج و یا فرچه‌های مخصوص بشویید. “پودر پاک‌کننده‌های ضدخش” برای تمیز کردن آینه‌ها، شیشه‌ها، سرامیک‌ها و فلزات فوق العاده عمل می‌کند زیرا باعث پاک کردن باقی مانده آب از روی آن‌ها می‌شود بدون آن‌که خراشیدگی‌ایی بر روی سطح ایجاد کنند. سپس با یک پارچه یا دستمال حوله‌ای بدون پرز و خشک شیشه‌ها و آینه‌ها را تمیز کنید.
  • اگر دوستدار محیط زیست هستید و علاقه‌ای به استفاده از مواد پاک‌کننده شیمیایی ندارید، شیشه‌ها را با سرکه و آب تمیز کنید، با یک پارچه بدون پرز خشک کنید. در انتها شیشه‌ها را با یک روزنامه پاک کنید. در نهایت شیشه‌ها و آینه‌ها باید عاری از اثر و خطوط باشند. در نتیجه برای تمیز کردن صحیح شیشه‌ها اندکی از زور بازو استفاده کنید.
  • از طرف دیگر، می‌توانید شیشه پاک‌کن را بر روی دستمال حوله‌ای اسپری کرده و سطح شیشه‌ها را تمیز کنید. شیشه پاک‌کن‌ها به عنوان محافظ عمل کرده و به از بین بردن لکه‌ها و گردوغبارها کمک می‌کند. در صورت استفاده نادرست، شیشه پاک‌کن‌ها می‌توانند از خود رد به جا ‌بگذارند. در انتهای کار می‌توانید از روزنامه‌های قدیمی برای پاک کردن سطح شیشه استفاده کنید. با استفاده از روزنامه سطوح شیشه عاری از رد و اثری خواهند بود. همچنین با این کار از روزنامه‌های قدیمی مجددا استفاده خواهید کرد.

تمیز کردن آشپزخانه


شستن ظروف‎ با ماشین ظرف‌شویی

در صورت استفاده صحیح از ماشین ظرف‌شویی، کارها شما در این زمینه نصف خواهد شد. اگر ظروف بلافاصله پس از مصرف در ماشین ظرف‌شویی قرار بگیرند و اگر ماشین ظرفشویی کاملا پر شود، به بهترین وجه ممکن کار شستشو را انجام می‌دهد.

  • ظروف بزرگ مانند ماهی‌تابه‌ها و قابلمه‌ها معمولا بهتر است به صورت دستی شسته شوند زیرا در ماشین ظرفشویی به درستی جای نمی‌گیرند.
  • ظروف در هنگام شستشو با ماشین ‌ظرف‌شویی سریع‌تر از شستشو با دست شسته می‌شوند چرا که صابون ماشین ظرف‌شویی قوی‌تر از مایع ظرف‌شویی دستی است. ظروف چینی نقش‌دار، لیوان‌های ظریف و سایر ظروف شکننده را باید با دست شست.

شستن ظروف با دست‎

اگر بلافاصله بعد از استفاده از ظروف آن‌ها را بشویید، شستن آن‌ها به مراتب راحت‌تر از سایر اوقات خواهد بود. دیگر نیازی به سابیدن‌ها و خیساندن‌های طولانی نیست. هر چقدر از زمان استفاده می‌گذرد لکه‌ها و موتد باقی مانده غذا فرصت خشک و سفت‌تر شدن می‌یابند. درنتیجه باید به زور بازو متوصل شوید.

بنابراین برای راحتی خود بلافاصله پس از استفاده از ظروف، اسفنج خود را خیس کرده اندکی آغشته به مایع کنید و هر دو طرف ظروف را تمیز کنید. در نهایت ظروف زا با آب داغ بشویید.

  • اگر از روش خیساندن استفاده می‌کنید، این را تصور کنید: حجمی از آب کثیف، روغنی، با بخش‌هایی از موادغذایی، میلیون‌ها میکروب و موردهای دیگر که از ظروف کثیف شما خارج شده‌اند. همین تصور کافی است تا متوجه شوید این کار چقدر مشمئزکننده و غیر بهداشتی است. اگر نیاز دارید ظروفی را تنها به مدت ده الی پانزده دقیقه بخیسانید؛ اشکالی ندارد اما سعی کنید ظروف را سریعا پس از استفاده بشویید و از خیساندن آن‌ها خودداری کنید.

خشک کردن ظروف پس از شستشو

اگر ظرف‌ها را پس از شستشو خشک نکنید، احتمال باقی ماندن لکه‌های آب و رشد باکتری‌ها بر روی آن‌ها را افزایش داده‌اید. با این حال اگر ظروف خود را با دست می‌شویید پس از شستشو آن‌ها را در یک قفسه خشک‌کن تمیز قرار داده و اجازه دهید با هوا خشک شوند.

  • حتما میان هر بار شستشوی ظروف، اجازه دهید اسفنج  و یا هر وسیله‌ دیگری که برای شستشوی ظروف از آن استفاده می‌کنید، به طور کامل خشک شوند تا از تجمع میکروب‌ها در آن‌ها جلوگیری شود.

تمیز کردن فر و مایکروویو

یکی دیگر از کارهای خسته‌کننده تمیز کردن مایکروویو و فر است، به خصوص اگر خیلی وقت باشد که آن‌ها را تمیز نکرده‌اید. فراموش کردن آن‌ها آسان است.

اما این کار یکی از کارهایی است که متوجه بیشترین تفاوت آن با سایر کارها خواهید شدتمیز کردن فر و ماکروویو و هیچنین تمیز نگه داشتن آن‌ها از جمله‌ کارهای بسیار مهم در هر آشپزخانه‌ای است. چرا که در صورت عدم تمیز کردن آن‌ها، از طرفی در صورت پخت غذای جدید، اضافات و بوی باقی مانده‌ از غذای قبلی با غذای جدید ترکیب می‌شود و بوی نامطبوعی را ایجاد می‌کند. از طرفی دیگر اگر داخل آن‌ها اضافات غذا باقی بماند به مرور زمان فاسد شده که هم بوی نامطبوعی ایجاد می‌کند و هم اصلا بهداشتی نیست. پس در تمیز نگه داشتن آن‌ها بسیار دقت کنید.

فر

در مورد فر، بررسی کنید که آیا فر شما تنظیمات “خود تمیزکن” دارد یا خیر. این ویژگی می‌تواند کار را برای شما انجام دهد. اگر فر شما این ویژگی را داشت، سینی‌ها را از داخل فر خارج کرده و در محلول آب و صابون بخیسانید. در این بین اجازه دهید فر شما چرخه خود تمیزکن را کامل کند. سپس اضافات و مواد باقی مانده از مرحله قبل را پاک کنید. در انتها فر را با مقداری پاک‌کننده و یک دستمال خیس تمیز کنید. اگر فر شما این گزینه را ندارد، سینی‌ها را برای خیساندن در محلول آب و صابون بیرون آورید. سپس قسمت داخلی فر را با محلول پاک‌کننده فر اسپری آغشته کنید، بگذارید تا خیس بخورد. با یک اسفنج و سکرابر داخل فر را تمیز کنید و در نهایت یکبار با پارچه خیس و بار دیگر با پارچه خشک داخل فر را تمیز کنید.

مایکروویو

در مورد مایکروویو، می‌توانید از یک کاسه سرکه، لیمو و آب، مایع ظرف‍شویی و آب یا پاک‌کننده پنجره استفاده کنید. کافی است کاسه را در مایکروویو قرار داده، آن را برای چند دقیقه روشن کرده و سپس داخل آن را با یک دستمال پاک کنید. تمام آن زایده‌های چسبیده به دیواره آن پوسته پوسته شده و به راحتی جدا می‌شوند. با این کار مایکروویو شما مانند روز اول به نظر می‌رسد.

سینک آشپزخانه

در مورد تمیز کردن سینک آشپزخانه، می‌توانید به بخش تمیز کردن روشویی مراجعه کنید. به هر حال سینک، سینک است فرقی ندارد کجا باشد.

مرتب کردن کابینت‌ها

اکنون که از بخش سخت خانه‌تکانی عبور کرده‌اید، وقت آن رسیده است که به کابینت‌های خود سروسامان دهید. اگر بانوی منزل هستید این کار را قطعا خودتان باید انجام دهید و نمی‌توانید آن را به فرد دیگری بسپارید. فقط در مرتب کردن داخل کابینت‌ها سعی کنید سیستمی را اجرا کنید که نسبتا ساده و معقول باشد.

  • گاهی اوقات خارج کردن تمام وسایل داخل کابینت و سپس مجددا چیدن آن‌ها آن‌ها، به مراتب ساده‌تر از مرتب کردن کابینت با وجود تمام وسایل داخل آن است.
  • پس از خارج کردن تمام وسایل از کابینت، داخل آن را تمیز کنید. می‌توانید ابتدا با پارچه مرطوب و سپس پارچه خشک آن را تمیز کنید. و یا ابتدا با پارچه خشک گردوغبار را گرفته سپس با پارچه مرطوب و در نهایت مجددا با پارچه خشک آن را تمیز کنید.
  • در این مرحله شروع به چیدن وسایل کنید. کاسه‌های خود کنار هم، لیوان‌های خود را کنار هم و وسایل پخت‌پز را کنار همز قرار دهید. اطمینان حاصل کنید وسایلی که بیشتر از آن‌ها استفاده می‌کنید به راحتی در دسترس باشند.
  • اگر داخل کابینت‌ها وسایل غیر ضروری وجود دارد، به این فکر کنید که کجا می‌توانید آن‌ها را جا دهید. موارد دور ریختنی و غیرقابل استفاده را دور بریزید تا بتوانید راحت‌تر کار کنید. آت‌وآشغال‌ها را دور بریزید در عین حال حواستان باشد وسایل قابل استفاده را دور نریزید.

 

در صورت علاقمندی برای خواندن پارت دوم، به زودی این مقاله منتشر می‌شود و  می‌توانید بر روی لینک زیر کلیک کنید.


چگونه برای عید خانه‌تکانی کنیم؟ (راهنمای جامع خانه‌تکانی- پارت دوم)


 

با نزدیک شدن به عید، بساط خانه‌تکانی مجددا گریبان‌گیر می‌شود. اگر به دنبال راهنمای جامعی برای خانه‌تکانی هستید، این مقاله جامع از هاوکن‌یو را که در 2 پارت تهیه شده است، را از دست ندهید. این مقاله را با سایر دوستان خود به اشتراک بگذارید تا به آن‌ها کمک کنید خانه‌تکانی‌ایی به نقص داشته باشند. ضمنا پارت دوم را اصلا از دست ندهید.

منبع: wikihow.life